1885 Salnamesi

1885 Salnamesinde Tavşanlı

Ömer Faruk Dinçel

Tarih Öğretmeni-Araştırmacı

            Hicri 1302 /Miladi 1885 yılına ait Hüdavendigâr Vilayeti Salnamesi Osmanlıca olduğundan günümüz diline sadeleştirerek okuyucunun istifadesine sunduk.Salnamede Tavşanlı nahiyesinden şu şekilde bahsedilir;

Tavşanlı nahiyesi.Batısında Dağardı,Eğrigöz nahiyeleri,güneyinde Eğrigöz’ün Baş köyü,doğusunda Gümüş nahiyesinin Şahmelek köyü,kuzeyinde Domaniç nahiyesi ve Yaylacık dağı silsilesi ile çevrilidir.

Müslüman nüfusun 6455 i erkek,7095 i kadın,Gayr-i Müslim nüfusun 105’i erkek ve 116 sı kadındır.

Nahiyede; 17.110 kıt’ada 74.033 dönüm ziraat arazisi,166 kıt’ada 8490 dönüm halka mahsus mera,251 kıt’ada 235 dönüm bağ,120 kıt’ada 75 dönüm bahçe ,2507 hane,547 dükkan,2 han,7 hamam,39 mektep,9 medrese,45 cami,15 tekke,2 dergâh,1 kilise,30 değirmen,1 ılıca bulunur.

Yaylacık dağından ihtiyaç olan yerlere odun ve kereste ihraç olunur.Nahiyenin yakınında bir küçük nehir akar.Moymul köyünün kenarında kargir bir havuzdan çıkan soğuk su yanında renkli balıklar ve civarında çamaşırhane vardır.Bir saat mesafede Göbel köyü civarında bulunan ılıcanın üzeri kapalı,iki odası olup suyu cilt hastalıklarına iyi gelse de hiç kimse tarafından tasarruf olunmaz.Ahali hamama girip geçip gider.

Kasabanın yarım saat kuzeydoğusunda amyant madeniyle civarında antimon ve krom madenleri vardır.

Batı yönünde Domaniç,Harmancık,Eğrigöz hududuna kadar iki buçuk üç saat mesafe kadar uzaklık yerde, kır taşlık ile çevrili olup orman bulunmadığından tavşan ve keklik gibi küçük hayvanlar yaşarlar.

Kasaba ve köylerinin suları bol ve lezzetli,havası latif olup nahiyeden geçen nehrin kenarları söğüt ağaçları ve çayırlıklar ile müzeyyendir.Halkın ekserisi dost canlı olup,kaldırımcı ve demircilik sanatlarıyla meşgul olurlar.Meyve ve sebzeleri pek az olup İnegöl ve Eğrigöz taraflarından gelir.Kasaba kenarında Dedebâli, Arslan Bey,Şaban Dede,Hamza Bey,Ayvalı köyünde Karaca Ahmed,Dedeler köyünde Uzun Kollu Baba türbeleri ziyaretgâhdır.