Ermeniler ve Rumlar-2

TAVŞANLI’DA ERMENİLER VE RUMLAR- 2

Ömer Faruk Dinçel

Tarih Öğretmeni-Araştırmacı

8789 Numaralı Temettuat Defterine göre Hatıplar Mahallesinde de Ermeni ve Rumlar yaşamışlardır.Bu Rumlar da 14.hanenin 46 ve 47 numaralarında oturmaktadırlar.Bu gayr-i müslimler,temettuat defterinde diğer Müslümanlardan hane numarası bakımından ayrı olarak yazılmışlardır.

Osmanlı döneminde Rumların muhtemelen çalışmak ve ustalık yapmak için Tavşanlı’ya gelmiş olduğunu düşünüyorum.1844 yılında tek bir hanede iki ayrı ailenin(Baba ve oğul)yaşadığı anlaşılmaktadır.Toplam olarak 4 hane olarak kaydedilmişlerdir.Bu Rumlar günümüzdeki Balık Pazarının batı kısmında yaşamaktaydılar.Burada bulunan bir evin odasını kilise olarak kullanmışlardır.Fakat bu kilise resmi kayıtlara geçmemiştir.İsimleri kaydedilen Rumlar şunlardır; Turuşoğlu Karabet(Âma).Çocuğunun adı; Turuş(Terzi).Turuş’un oğlunun adı ise  Karabet, Kallemoğlu Agob(Terzi).Kardeşlerinin adları; Artin(Terzi) ve Acıtor(firari), Asalioğlu Turuş(Terzi).Çocuğunun adı Asali, Rum taifesinden Ermiyeli(?) Turnatafikoğlu Yani(Yapıcı ve Usta).Çocuklarının adları; Kostantin(Usta) ve Çiloğlan.

1915 yılında Kütahya ve Tavşanlı’da bulunan Ermeniler,Vali Faik Bey’in çabaları sonucunda tehcirden kurtulmuşlardır.Fakat Milli Mücadele döneminde yerli Ermeniler’den bazılarının Yunanlılarla işbirliği içine girmeleri ve yerli halka düşmanca tutumları nedeniyle 1922 yılında Tavşanlı’yı terk etmişlerdir.”Milli Mücadelede Tavşanlı ve Emet” adlı kitabımızda da belgeleriyle ortaya koyduğumuz gibi işgal yıllarında Tavşanlı’daki Ermeniler,Tavşanlılı Kuvay-ı Milliyecileri Kütahya’daki ruhani liderlerine şikayet etmişlerdir.Yunan işgalinin sona ermesi ve Tavşanlı’nın işgalden kurtulması üzerine gayr-i müslimler de Tavşanlı’yı terk etmişlerdir.

Tavşanlı’daki kilisenin papazı İstanbul’a Moda semtine gitmiş ve 1960’lı yıllara kadar  yaşamıştır.Papazın yardımcısı da Kıbrıs Adasının Rum Kesimine gitmiş ve burada Grivas’ın baş danışmanlığını yapmıştır.Ermeniler,Tavşanlı’da günümüzdeki Tavşanlı’dan yetişenler Derneği Parkı civarında yaşamışlardır.Kiliseleri de günümüzdeki müftülük binasının olduğu yerde idi.Bu Kilise 1986 yılında yıkılmıştır.