1889 Salnamesi

1889 SALNAMESİNDE TAVŞANLI

Ömer Faruk Dinçel

Tarih Öğretmeni-Araştırmacı

Hicri 1307/Miladi 1889 yılına ait Hüdavendigâr Vilayeti Salnamesine göre Tavşanlı’nın genel durumunu,Tavşanlı,Eğrigöz,Gümüş ve Dağardı nahiyelerine hangi köylerin bağlı olduğunu öğrenebiliyoruz.

Bu yıllarda Tavşanlı nahiyesinin müdürü Yusuf Ziya Efendi olup Şeyhzâde Hacı Mehmed Ağa,Arifzâde Hacı Mehmed Efendi,İmamzâde Hacı İbrahim Efendi,Kasabalızâde Mehmed Ağa,Servin(Seroben)Ağa ve     Zeytunzâde Hasan Tahsin Efendi nahiye heyeti azaları olarak vazife yapmaktadırlar.Belediye başkanı ise Süleyman Ağa’dır.

            Tavşanlı nahiyesinde bu tarihteki nüfusu:13.814 olup bu nüfusun 6692’si erkek,6873’ü de kadındır.Genel nüfusun 13565’i  Müslümandır.Tavşanlı’da aynı yıl;117 erkek ve 132 kadın olmak üzere toplam 249 Ermeni bulunur.

            Bu tarihte Tavşanlı’da;28 köy,28 cami,36 mescid,8 medrese,3 kütüphane,1 kilise,1 han,7 hamam,438 dükkan,20 debbağhane,3761 hane vardır.Merkez nüfus 2098,Merkez hane ise 845’dir.Aynı salname,Tavşanlı’nın Kütahya’ya uzaklığını sekiz saat,Bursa’ya uzaklığının ise yirmidört saat olduğunu yazar.

Bu tarihte(1307/1889 yılı) Tavşanlı’nın köyleri merkez olan Pazar köy hariç şunlardır;Moymul,Dedeler,Bey,Şeyhler,Küçükilet,Büyükilet,Derbend,Güraağaç,Kara,Tepecik,Göbel,Çardaklı,Çukur,Kuruçay,Kiliselü,Karacakaş,Yağmurlar,Karapelit,Karlu,Kozluca,Alpa

gut,Dudaş,Akçaşehir Ali Hoca,Akçaşehir Hacı Hüseyin,Kayı,Derecik ve Ayvalu.

            Bu yıllarda Eğrigöz,Gümüş ve Dağardı nahiyelerine bağlı olup günümüzde Tavşanlı’ya bağlı olan köyler aşağıda koyu olarak yazılmıştır.

Eğrigöz nahiyesinin köyleri şunlardır ;

Küreci,Musalar,Yağcık,Azand,Yenice,Doğanlar,Göncek,Hasanlar,Güldüren,Karaağıl,Tokat,Arabşah,Ulaşlar,Kurtdere,Kurtlubunar,Kurtlu Haliller,Bey,Hisarcık,Yoncaağaç Aşağı,Yoncaağaç Bala,Hamam,Dere maa Evran(?),Şeyhler,Şeyhçakır, Kırgıl, İğde,Behsadlar,

Alpanos,Akkilise,Sarıayak,Yarış,Konuş,Kayı,İkibaşlı,Çakıllı,Üyücek,Çıkrıcak,Ovacık,Baş,

Ağa,Opanözü Yenice,Emrah,Gölcük,Geniş Köprücek,Dede,Şapçı Yeni,Dutlar,Şapçı, Abdüsselam Timurlu,Sekban Timurlu,Kışla Timurlu,Değirmisaz,Kızılbük,Çayır,Çaldi-

bi,Mümye,Dereli,Sülyebâla,Sülye İsalar,Sülye Aşıklar,Köprücek,Çalıca Ağıl.

            Gümüş nahiyesinin köyleri şunlardır;

            Enne,Gulam,Yoncalu,Dere,Ortaca,Sekiviran,Karaağaç,Gümüş,Şayin,Karakiş,Vakıf,

Sülük Çukurca,Dulkadir,Karcık,Ayılu (Veya Abılu) ,Köprüviran,Viran,Şahmelek, Çoban,

Gölcük,Darıca,Karsak,Sulu,Kıranşeyh,Gazel Yakup, Arslanlu,Kükürt,Kibsaz,Dedik, Dedik,

Yakaca, Ağızviran,Kızık,Ablum,Sünnet Yenice,Elmacık,Eyne Gazi,Atik Yüreğir,Cedid Yüreğir,İshakçılar,Doğa,Eğriöz,Bozcaöyük,Yeni,İsa,Kınık,Ayvalu,Gevrek Seydi,Kızılcaka-ya, Timurlu,Akçekiliselü,Ağaç,Gevan,Kütükçük,Körpe,Tevlez.

            Dağardı nahiyesinin köyleri şunlardır;

            Evciler,Öksüzler,Alabarda, Aydınlar, Erikli,Bedirler, Bademli, Çınarcık, Çobanlar,Çulhalar,Sofular,Çaltılı,Dümrek,Dere,Sünnetçiler,Soluğanlar,Sudöşeği,Sarkatlar,Doğanlar,Toklar,Taş,Avcılar,Umranlar,Aleve-i Kebir,Aleve-i Sağir,Azizler, Acemler, Kargılı,Gılmanlar,Gurbetler,Kavaklı,Kışla,Kadı,Karaşehir,Kocayeri,Kırkkavak,Kâili,Kö-seler,Kürkler,Külcü,Gerni,Köleler,Gebeler,Maksudlar,Manastır,Virancık,Yataklı.