Kroniklere Göre Domaniç Savaşı

SARU YATI-SAVCI BEYİN ŞEHİT OLDUĞU SAVAŞ

-DOMANİÇ SAVAŞI-

 
Ömer Faruk Dinçel

 “Osman Gazi de bu hadiseyi duydu, gazileri topladı.İkizce’ye geldi.Domaniç belinin aşıldığı yerde kafirlerle buluştu.Büyük cenk ettiler.(kafirler) Osman’ın kardeşi Sarı-yatı’yı orda şehit ettiler.Orada Kandilli Çam dedikleri bir çam ağacı vardır.Zira zaman zaman orada bir alev görünür.Sarı-yatı onun dibinde şehit oldu.O kafir Kalonoz’da orada düştü(öldü).Os-

man Gazi buyurdu:(onun)karnını yardılar,yeride bir miktar eşerek köpek gibi gömdüler.Bu sebepten,o yere şimdi it-işini derler.Sonra sarı-yatı’yı götürüp,babası Ertuğrul yanına defnettiler.Allah rahmet etsin”.

( Kaynak:Neşri Tarihi .Mehmed Neşri.Cilt 1(Hazırlayan= Prof.Dr Mehmet Altay KÖYMEN .1.Baskı

Ankara 1983.Sayfa=47)

“…hareket itmezsek ellerimizdeki yerlerin Türkler’in eline geçecğine şüphe yokdur,diye bütün komşu tekfurları ittifak ve imdada çağırdı.Karacahisar tekfuru bu davete icabet itdi,(Filatos)namındaki küçük karındaşına terfik itdiği askerini inegöl’e gönderdi.İki tekfurun kuvve-i müşterekesi Filatos’un kumandası altında olarak Domaniç derbendine kadar geldi.Osman Bey aleyhine kurulan ittifakı ve müttefiklerin Domaniç’e doğru hareketini istihbar eylediğinden kabilesinin harb adamlarını maiyetine alarak Domaniç derbendini tutdu.Mezkur derbendin ilerisinde(İkizce veya Ekizce) nâm mahalde leşker müttefikini karşıladı.Vukua gelen muharebede Osman Bey’in karındaşı Sarı Batı bir çam ağacı dibinde şehid düştü.(Bu çam ağacına civar halkı kandiller yakmağı adet edindiklerinden-Kandilli Çam-adını aldı),aynı zamanda Filatos dahi maktul olmuşdu(karındaşının şahadeti ile ciğeri dağlanan Osman Bey düşmanın da kumandanını gaybettiğini gördükte<<karnını deşin ,yerini eşin!>>diye bağırmış,bu münasebetle orası “İt Eşini”adını almıştır).Merkumun telefi düşmanın inhizamını mucip oldu.Münhezimler Osman Bey’in virdiği adam takip emrinden istifade iderek dağlara kaçıştılar.”

(Kaynak:Osmanlı Tarihi.Tarih-i Osmani Encümeni Necip Asım-Mehmed Arif .İstanbul.1335.Sayfa=577)

“ İnegöl tekfuru, Karacahisar tekfuru ile ittifak idüp Domalıç Beli’nde bunların önlerine aykırı gelüp mabeynlerinde hayli kıtal oldu.Karacahisar tekfurunun karındaşı Filanoz, nam-ı berz ber dest ol hazelinin serdarıydı. Bir rivayete göre Osman Gazi’nin biraderi Savcı Bey’in rütbe-i şehadete irüb kasaba-i söğüt’te babaları yanında defnolundu.

                                                                   (Kaynak: Solakzade Tarihi.1297. İstanbul, Sayfa: 8-9)

“Vilayetlerin kâfirleri cem oldular, Karacahisar tekfuruna geldiler. Yine durur sen kim ve neslini esir ederler ve hem bu vilâyeti bizim elimizden alırlar, harab ederler. Kendileri had bir sofu Türkmen değildir ki biz dahi onunla muamele itdik. İmdi bunları bu vilâyetden çıkarmazsanız veyahud komazsanız aher pişmanlık faide vermez dediler. Onun dahi bir kardeşi vardı. Adına <<Filanoz>> derlerdi. Ona azim leşker koşdu. İnegöl kâfirleriyle cem oldular. Osman Gazi dahi gâzileri cem etdi. Ekinciye geldiler. Domaniç Belin aşdıkları yerde uğraşdılar. Gâyet azim cenk oldu. Osman Gazinin kardeşi <<Saru Yatı>> anda şehid oldu. Ve ol Filanoz dedikleri kâfir düşdü. Osman Gazi eydir, “evvel itin karnını yarın, dahi it gibi bir yere göme kon” dedi. Buyruğu gibi ettiler. Ve ol yerin adı şimdi <<it eşeni>> kaldı. Saru Yatıyı dahi götürdüler, Söğütde atasının yanına koydular. Saru Yatı düşdüğü yerde bir çam ağacı vardır. <<Kandilli çam>> derler. Şimdi anda gâh gâh bir şule görünür. Bu tarih hicretin altıyüz seksen beşinde vâki olmuşdu.”

(Kaynak= Aşıkpaşazâde Tarihi.Tevârih-i Al-i Osman.Hicri 1332. İstanbul.Matbaa-i Amire,Sayfa= 7,8)

“… düşmanı istikbâl itdi. Semend tiz hızın semmesinin rengiyle dağın taşın pamuk gibi ditdi. Domanic belinden aşağı hayli badgerdârıyle gâziler seyl-i kûh-sar gibi akub çağladılar.Ceyş-i kûffâr bed kişi. İkizce didikleri yerde karşulayub ol bağilerin önün bağladılar.

… gazâ yolunda şehid oldu. Aheri hayırla hatem olub âkibeti hamid oldu. Ol harb gâhda bir kadim çam ağacı varki anda gâh gâh şule peyda olur. Şecer kilim gibi bazı gicelerde üzerinde eser-i nur hüvayda olur.Ol sebebden Kandillü Çam ünvanıyla şöhret bulubdur. Mezkur Saru Yatı ol ağacın dibinde şehid olubdur.”

(Kaynak= İbn-i Kemal. Tevârih-i Âl-i Osman I. Defter.Hazırlayan Şerafettin TURAN T.T.K Ankara 1970

Sayfa= 100-102)

Aşıkpaşazâde, Neşri, Hoca Sadeddin ve Müneccim Başı tarihlerinde Saru Yatı, Oruç Bey tarihinde ise Saru Natı olarak geçer. Oruç Bey, Müneccim Başı ve Hoca Sadeddin, Saru Yatının diğer adının da Savcı Bey olduğunu yazmışlardır.