Dede Bâli

DEDE BÂLİ (MÜLAYİM DEDE)

Ömer Faruk Dinçel

Tarih Öğretmeni/Araştırmacı

Kaynaklarda Dede Bâli,halk arasında da Mülayim Dede olarak geçer.Mülayim; Yumuşak huylu,yavaş anlamlarına gelmektedir.Dede Bâli’nin ortalama 70 yıl yaşadığı düşünülürse,Orhan Bey döneminde dünyaya gelmiş,sırasıyla I.Murad,Yıldırım Bayezıd ve Çelebi Mehmed dönemlerini görmüştür.Dede Bâli,II.Murad’ın tahta çıktığı 1421 yılında da vefat etmiştir.

Dede Bâli,Tavşanlı’nın Beyköyü’nden Ali Beyler sülalesindendir.Yakın zamana kadar Dede Bâli’nin Beyköy’de evi durmaktaydı.Ali Beyler’in evi ile Dede Bâliler’in evi yan yanaydı.Dede Bâli,Beyköy’e bir cami(Dede Bâli Cami) ve bir de çeşme(Kocapınar)yaptırmıştır.Dede Bâli cami,ilk yapılışı itibarıyla Germiyan dönemi eseridir,fakat orijinal özelliğini kaybetmiştir.Dede Bâli’nin yaptırdığı çeşme,bugünkü caminin hemen bitişiğindeki “Kocapınar” çeşmesidir.Çeşme kitabesinde”Vel hasenat Dede Bâli ibn-i Resul Bey”yazılıdır.Bu kitabeden Dede Bâli’nin babasının adının Resul Bey olduğunu öğreniyoruz

Dede Bâli’nin;Çavlu,Hamza ve Kara adlarında oğulları olduğu vakıf belgelerinden anlaşılmaktadır.

            Dede Bâli,Hicri 824/Miladi 1421 yılında vefat etmiştir.Tavşanlı’da Hacı Arifoğulları’nın dedeleridir.Türbesi Tavşanlı’nın sembolü olup kendi adıyla anılan Mülayim tepededir.

Türbesi aslı itibarıyla hicri 824,miladi 1421 yılında yapılmış sekizgen(oktogan)bir binadır.Kesme taşlardan inşa edilmiştir.Taşların aralarına tuğla hatıl konmuştur.Kubbe içten yarım küre şeklindedir.Vakıflar idaresi tarafından tamir edilmiştir.Osmanlıca kitabesinde şunlar yazılıdır;“Sahibü hezihi’l imaretü haccü’l-haram,Dede Bâli bin Resul,erbea ve ışrin ve semane mie”(Hicri 824-Miladi 1421).Türbe,altına kazılmış dört köşe mahzenin üzerine köşeler dışarı gelecek şekilde inşa edilmiştir.Cesetler buralarda gömülüdür.Türbe içindeki beton sandukalar boştur. Türbenin çevresi mezarlıktır.